Bệnh tụ huyết trùng ở gà, còn được biết đến với tên gọi bệnh gà toi hoặc fowl cholera, là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi khuẩn Pasteurella multocida gây ra. Đây là một trong những mối đe dọa lớn nhất đối với ngành chăn nuôi gia cầm, với tỉ lệ tử vong có thể lên đến 80-90% nếu không được kiểm soát kịp thời. Bệnh không chỉ ảnh hưởng đến gà nuôi mà còn tác động đến các loài chim hoang dã, đặc biệt là chim nước, gây ra những thiệt hại nghiêm trọng về kinh tế và sinh thái.
+ Làm giảm năng suất chăn nuôi và gây thiệt hại lớn về kinh tế cho người nuôi gà.
+ Đe dọa đến quần thể chim hoang dã, với các vụ dịch lớn từng được ghi nhận trên thế giới.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá chi tiết về nguyên nhân, triệu chứng, cách nhận biết, điều trị và các biện pháp phòng ngừa hiệu quả để bảo vệ đàn gà khỏi bệnh tụ huyết trùng ở gà.
Nguyên nhân chính của bệnh tụ huyết trùng ở gà là vi khuẩn Pasteurella multocida, một loại vi khuẩn gram âm có khả năng gây bệnh ở nhiều loài động vật. Có ít nhất 16 serotype khác nhau của vi khuẩn này, mỗi loại có mức độ gây bệnh khác nhau. Ngoài ra, một số chủng như P. aviseptica cũng có thể góp phần gây bệnh, dù hiếm gặp hơn.
Vi khuẩn Pasteurella multocida thường phát triển mạnh trong các điều kiện sau:
+ Thời tiết: Mưa ẩm, giao mùa, hoặc sự thay đổi nhiệt độ đột ngột làm suy yếu sức đề kháng của gà.
+ Môi trường: Chuồng trại bẩn, thiếu vệ sinh, độ ẩm cao tạo điều kiện cho vi khuẩn sinh sôi.
+ Dinh dưỡng: Chế độ ăn thiếu chất, thức ăn kém chất lượng khiến gà dễ nhiễm bệnh.
+ Stress: Các yếu tố như vận chuyển, thay đổi chuồng trại hoặc mật độ nuôi quá cao gây căng thẳng cho gà.
Bệnh tụ huyết trùng ở gà có lây không? Câu trả lời là có, bệnh này rất dễ lây lan và có thể truyền nhiễm qua nhiều con đường:
+ Đường hô hấp: Gà hít phải vi khuẩn từ không khí chứa dịch tiết của gà bệnh.
+ Đường tiêu hóa: Qua thức ăn hoặc nước uống bị nhiễm bẩn bởi vi khuẩn.
+ Tiếp xúc qua vết thương: Vi khuẩn xâm nhập qua các vết trầy xước hoặc tổn thương trên da.
+ Truyền từ gà bệnh sang gà khỏe: Qua tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp (dụng cụ, quần áo, phương tiện).
Bệnh thường bùng phát mạnh ở các vùng nhiệt đới, cận nhiệt đới, đặc biệt vào mùa mưa hoặc giao mùa.
Cách nhận biết gà bị tụ huyết trùng và dấu hiệu gà bị tụ huyết trùng thay đổi tùy theo thể bệnh:
+ Gà chết đột ngột trong vòng 1-2 giờ mà không có dấu hiệu rõ ràng trước đó.
+ Da và mào chuyển màu xanh tím, tiết dịch từ mũi và miệng, đôi khi lẫn máu.
+ Gà sốt cao (42-43°C), lông xù, bỏ ăn, cánh rũ xuống, di chuyển chậm chạp.
+ Thở khò khè, miệng tiết dịch nhầy hoặc bọt, mào tím tái.
+ Tiêu chảy với phân màu trắng, xanh đậm hoặc có nhầy.
+ Tỉ lệ tử vong khoảng 50%, gà thường chết trong 24-72 giờ với tư thế chân duỗi thẳng.
+ Mào và bọng họng sưng, chứa nước, hoại tử kéo dài.
+ Khó thở kèm tiếng rít, viêm mắt, sưng khớp dẫn đến què chân.
+ Tiêu chảy kéo dài (phân vàng, có bọt), giảm đẻ trứng.
+ Một số trường hợp xuất hiện triệu chứng thần kinh do viêm màng não.
Để xác định chính xác bệnh tụ huyết trùng ở gà, cần kết hợp các phương pháp sau:
+ Quan sát lâm sàng: Dựa vào các dấu hiệu như sốt, tiêu chảy, khó thở và chết đột ngột.
+ Xét nghiệm bệnh lý: Phát hiện vi khuẩn trong máu, gan, phổi hoặc các cơ quan nội tạng.
+ Xét nghiệm miễn dịch: Sử dụng kỹ thuật PCR hoặc test huyết thanh để tìm kháng thể chống Pasteurella multocida.
+ Các loại kháng sinh thường được sử dụng bao gồm: Amoxiciclin, Enrofloxacin, Oxytetracyclin, Streptomycin, Neomycin, Genta-tylo, Ampicillin
+ Multivitamin: Tăng cường sức đề kháng.
+ Vitamin K: Ngăn ngừa xuất huyết nội tạng.
+ Chất kháng độc gan thận: Như Sorbitol hoặc amino acid để bảo vệ gan và thận.
+ Điện giải: Bù nước và cân bằng ion (NaCl, KCl, NaHCO3).
Lưu ý: Cần tham khảo ý kiến bác sĩ thú y để sử dụng đúng liều lượng và thời gian điều trị.
Phòng bệnh luôn hiệu quả hơn chữa bệnh. Dưới đây là các biện pháp thiết yếu:
+ Vệ sinh chuồng trại: Khử trùng định kỳ, xử lý xác gà chết, cách ly gà bệnh.
+ Tiêm vắc xin: Sử dụng vắc xin phù hợp với chủng vi khuẩn địa phương, đặc biệt là vắc xin dạng dầu cho gà đẻ.
+ Dinh dưỡng: Bổ sung vitamin A, D3, E và men vi sinh (Bacillus subtilis) để tăng sức đề kháng.
+ Quản lý môi trường: Đảm bảo chuồng trại khô ráo, thông thoáng, tránh stress cho gà.
+ Kinh tế: Bệnh gây tỉ lệ tử vong cao và làm giảm năng suất (trứng, thịt) của gà sống sót, dẫn đến tổn thất lớn cho người chăn nuôi.
+ Sinh thái: Ảnh hưởng đến các loài chim hoang dã, với các vụ dịch lớn từng gây chết hàng ngàn cá thể chim nước ở Canada (2011) và Idaho (2015).
+ Vắc xin cải tiến: Hiệu quả cao hơn, giảm tác dụng phụ.
+ Chẩn đoán nhanh: Công nghệ PCR và ELISA giúp phát hiện bệnh sớm.
+ Quản lý sinh học: Kết hợp vệ sinh, cách ly và tiêm phòng để kiểm soát dịch.
+ Nghiên cứu vi khuẩn: Tìm hiểu sự đa dạng của Pasteurella multocida để phát triển các biện pháp phòng trị tối ưu.
Bệnh tụ huyết trùng ở gà là một mối nguy lớn đối với ngành chăn nuôi và sinh thái tự nhiên. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu, áp dụng cách chữa gà bị tụ huyết trùng kịp thời và thực hiện cách phòng bệnh tụ huyết trùng ở gà như tiêm vắc xin, vệ sinh chuồng trại là chìa khóa để giảm thiểu thiệt hại.
Trại giống Bảo Việt là địa chỉ uy tín chuyên cung cấp các loại con giống chất lượng cao như gà giống, vịt giống, ngan giống, ngỗng giống … phục vụ cho bà con chăn nuôi trên toàn quốc. Với quy trình ấp nở hiện đại, con giống được tuyển chọn kỹ lưỡng, tiêm phòng đầy đủ và bảo hành rõ ràng.
Chúng tôi cam kết mang đến con giống khỏe mạnh, tỷ lệ sống cao, hỗ trợ kỹ thuật nuôi trọn đời, giúp người chăn nuôi yên tâm và đạt hiệu quả kinh tế cao. Nếu bà con có nhu cầu, hãy liên hệ với với chúng tôi. Bảo Việt (Chất Lượng Đảm Bảo – Nâng Tầm Giống Việt) – đồng hành cùng bà con trên hành trình phát triển chăn nuôi bền vững.
Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *