Bệnh viêm xoang mũi truyền nhiễm là một trong những vấn đề sức khỏe phổ biến ở vịt, ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi. Bệnh này chủ yếu tấn công hệ hô hấp, khiến vịt gặp khó khăn trong việc ăn uống, dẫn đến chậm lớn và dễ mắc các bệnh nguy hiểm khác như dịch tả hay tụ huyết trùng.
Những tổn thất kinh tế do bệnh gây ra không hề nhỏ, đặc biệt khi vịt bị nhiễm trùng thứ phát hoặc tỷ lệ chết tăng cao. Việc nắm rõ nguyên nhân, triệu chứng và cách xử lý bệnh là điều thiết yếu để người chăn nuôi bảo vệ đàn vịt của mình.
Bệnh viêm xoang mũi truyền nhiễm ở vịt chủ yếu do vi khuẩn Mycoplasma gây ra, thường kết hợp với các vi khuẩn khác như Staphylococcus và Streptococcus trong các trường hợp nhiễm trùng thứ phát. Dưới đây là những yếu tố chính liên quan đến nguyên nhân và sự lây lan của bệnh:
+ Độ tuổi dễ mắc: Vịt con từ 4 đến 20 ngày tuổi là đối tượng dễ bị nhiễm nhất do hệ miễn dịch chưa phát triển hoàn thiện.
+ Điều kiện môi trường: Chuồng trại ẩm ướt, thiếu thông thoáng, mùi hôi tích tụ và thời tiết thay đổi đột ngột (như từ nắng sang mưa) tạo điều kiện lý tưởng cho vi khuẩn phát triển.
+ Quản lý chăn nuôi kém: Nước uống bẩn, thức ăn thiếu dinh dưỡng, mật độ nuôi quá dày đặc làm giảm sức đề kháng của vịt, tăng nguy cơ mắc bệnh.
+ Cơ chế lây lan: Vi khuẩn được thải ra ngoài qua phân, dịch mũi và thậm chí qua trứng, làm ô nhiễm nguồn thức ăn và nước uống. Điều này khiến bệnh dễ dàng lan rộng trong đàn và khó kiểm soát.
Bệnh thường được xem là “bệnh môi trường” vì nó phụ thuộc nhiều vào điều kiện sống của vịt. Mặc dù hiếm khi gây tử vong ngay lập tức, nhưng nếu không được xử lý triệt để, bệnh có thể kéo dài hàng tuần hoặc hàng tháng, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe đàn vịt.
Triệu chứng của bệnh viêm xoang mũi truyền nhiễm thường xuất hiện từ từ và mức độ nặng nhẹ phụ thuộc vào điều kiện thời tiết cũng như sự hiện diện của các bệnh khác. Dưới đây là những dấu hiệu thường gặp:
+ Vấn đề hô hấp: Vịt có thể hắt hơi, sổ mũi, thở khò khè hoặc há mỏ để thở. Khi ấn vào xoang mũi, dịch tiết ra ban đầu trong suốt, sau đó chuyển thành màu đục xám.
+ Sưng xoang: Xoang mũi sưng to, đôi khi hình thành các ổ mủ trắng đục, khiến má vịt phình ra.
+ Viêm mắt: Vịt bị chảy nước mắt, viêm kết mạc, mí mắt dính lại do mủ. Một số con mất khả năng nhìn, khó tìm thức ăn.
+ Hành vi bất thường: Vịt rụt cổ, xù lông, mắt lim dim như buồn ngủ, tỏ ra lờ đờ và kém hoạt động.
+ Tiêu hóa: Giảm ăn, tiêu chảy với phân màu trắng xanh hoặc vàng nhạt.
+ Triệu chứng nặng: Ở giai đoạn nghiêm trọng, vịt có thể co giật từng cơn và đột tử.
Bệnh có thể kéo dài từ vài ngày đến vài tháng, đặc biệt khi xảy ra đồng thời với các bệnh khác như thương hàn hoặc nhiễm ký sinh trùng, làm tăng tỷ lệ tử vong.
Khi mổ khám vịt mắc bệnh, các tổn thương điển hình bao gồm:
+ Niêm mạc mũi: Xung huyết đỏ, phủ lớp fibrin (chất giống màng mỏng).
+ Phổi: Xung huyết, có vùng hóa gan hoặc tích nước (thủy thủng).
+ Túi khí: Dày lên, đục, phủ fibrin màu vàng và xuất hiện các đốm hoại tử.
+ Gan: Bề mặt gan có lớp fibrin vàng bao phủ.
+ Tim: Viêm màng ngoài tim, đôi khi dính vào cơ tim.
Những tổn thương này cho thấy bệnh tập trung chủ yếu vào hệ hô hấp, nhưng cũng có thể ảnh hưởng đến các cơ quan khác khi nhiễm trùng lan rộng.
Hiện nay chưa có vaccine hiệu quả để phòng bệnh viêm xoang mũi truyền nhiễm ở vịt. Vì vậy, các biện pháp phòng ngừa tập trung vào quản lý môi trường và chăm sóc đàn vịt:
+ Vệ sinh chuồng trại: Giữ chuồng khô ráo, thông thoáng, định kỳ khử trùng bằng các chất như Donacid hoặc Dovidine (1-2 lần/tuần).
+ Chất lượng thức ăn và nước: Cung cấp nước sạch và thức ăn đầy đủ dinh dưỡng để tăng sức đề kháng.
+ Kiểm soát mật độ: Tránh nuôi quá đông, giảm căng thẳng và nguy cơ lây nhiễm.
+ Bảo vệ thời tiết: Che chắn cho vịt khỏi mưa hoặc nhiệt độ thay đổi đột ngột.
+ An toàn sinh học: Cách ly ít nhất 14 ngày giữa các lứa nuôi, vệ sinh kỹ chuồng trại sau mỗi đợt.
Việc duy trì môi trường sống sạch sẽ và lành mạnh là cách tốt nhất để giảm thiểu nguy cơ bùng phát bệnh.
Để điều trị hiệu quả, cần kết hợp cải thiện điều kiện chăn nuôi và sử dụng thuốc phù hợp:
+ Cải thiện môi trường: Chuyển vịt sang khu vực sạch hơn hoặc tăng cường vệ sinh, thông thoáng chuồng trại.
+ Hỗ trợ triệu chứng: Sử dụng Trymotripsin, Bromhexin và Paracetamol để giảm ho, long đờm và cải thiện hô hấp.
+ Kháng sinh: Dùng các loại thuốc như:
- Timicosin 25% hoặc Tylosin kết hợp Doxy 50% pha vào nước uống.
- Với vịt bệnh nặng, tiêm trực tiếp kháng sinh theo liều lượng hướng dẫn.
+ Tăng cường sức khỏe: Bổ sung vitamin và khoáng chất để hỗ trợ phục hồi.
Điều trị cần được thực hiện sớm để ngăn bệnh kéo dài và hạn chế nguy cơ nhiễm trùng thứ phát.
Bệnh viêm xoang mũi truyền nhiễm ở vịt không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe đàn vật nuôi mà còn gây thiệt hại kinh tế đáng kể nếu không được kiểm soát. Bằng cách áp dụng các biện pháp phòng ngừa nghiêm ngặt và điều trị kịp thời, người chăn nuôi có thể giảm thiểu tác động của bệnh, đảm bảo đàn vịt khỏe mạnh và duy trì năng suất chăn nuôi. Hãy hành động ngay hôm nay để bảo vệ đàn vịt của bạn!
Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *